10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego – to dobra okazja, aby zatrzymać się na chwilę i pomyśleć, jak dbamy o zdrowie psychiczne nasze i naszych dzieci.
Zdrowie psychiczne to podstawa dobrego życia – tak samo ważna jak zdrowie fizyczne. Wpływa na to, jak myślimy, czujemy i działamy na co dzień, a także na nasze poczucie wartości i przekonanie o własnej skuteczności. Od niego zależy nasza odporność na stres, relacje z innymi ludźmi a także zdolność do nauki i pracy. Dobre samopoczucie psychiczne pomaga nam dorosłym w zachowaniu cierpliwości, cieszeniu się rodzicielstwem, a także w lepszym radzeniu sobie z wyzwaniami dnia codziennego. Kiedy rodzic jest spokojny i czuje się dobrze, łatwiej mu wspierać swoje dziecko. Dla dzieci z kolei, zdrowie psychiczne jest kluczem do prawidłowego rozwoju. Dzieci, które czują się bezpieczne i akceptowane, łatwiej uczą się nowych rzeczy, chętniej nawiązują przyjaźnie i lepiej radzą sobie z porażkami. Dlatego tak ważne jest, by na co dzień dbać o nasze zdrowie psychiczne. Dzieci uczą się przez obserwację – jeśli rodzic dba o siebie, pokazuje, że dbanie o zdrowie psychiczne jest naturalne i potrzebne.
Jak rodzice mogą zadbać o własne zdrowie psychiczne?
• Znajdź czas dla siebie. Każdy rodzic jest codziennie bardzo zajęty, ale nawet kilkanaście minut tylko dla siebie może wiele zmienić. Spacer, czytanie książki, spokojne wypicie kawy, krótka rozmowa z przyjacielem czy po prostu chwila ciszy – to drobiazgi, które pomagają nam odzyskać równowagę.
• Rozmawiaj o emocjach. Warto uczyć się mówić otwarcie: „jestem zmęczony”, „jestem zdenerwowany”, „jestem smutny”, zamiast tłumić uczucia. Pokazuje to dzieciom, że emocje są naturalne i każdy ma prawo je odczuwać, a nam samym pozwala lepiej zrozumieć siebie i innych, zmniejsza napięcie i stres.
• Nie bój się prosić o pomoc. Jeśli czujesz się przytłoczony, dobrze jest zwrócić się o wsparcie do bliskich lub do specjalisty. To oznaka siły, a nie słabości. Rozmowa pozwala spojrzeć na problemy z innej perspektywy i znaleźć rozwiązania.
• Dbaj o sen i odpoczynek. Niewyspanie sprawia, że trudniej zachować cierpliwość, łatwiej się złościć i pokonać stresowi, a także trudniej cieszyć drobnymi rzeczami. Regularny, odpowiednio długi sen i chwile odpoczynku to podstawa dobrego nastroju.
Jak wspierać zdrowie psychiczne dziecka?
• Słuchaj uważnie. Kiedy dziecko mówi, spróbuj odłożyć telefon, przerwać obowiązki i dać mu pełną uwagę. Dziecko odczuwa wtedy, że jego emocje są ważne, a ono samo jest dla rodzica priorytetem.
• Pomóż nazywać emocje. Często dzieci nie potrafią wyrazić, tego co czują. Dlatego to do nas należy wsparcie ich w nauce emocji. Można im podpowiedzieć: „Widzę, że jesteś smutny, czy to dlatego, że…?”. Uczy to rozpoznawania emocji i ułatwia radzenie sobie z nimi w przyszłości.
• Buduj rutynę. Stałe pory posiłków, nauki i snu dają dziecku poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności. Dzięki temu łatwiej radzi sobie ze stresem i obowiązkami.
• Chwal wysiłek, nie tylko efekt. Zamiast skupiać się tylko na wynikach („piątka z matematyki”), warto doceniać zaangażowanie („widzę, że dużo ćwiczyłeś i to przyniosło
efekt”). To buduje poczucie własnej wartości i motywuje do dalszej pracy. Dzięki temu dziecko nie czuje presji, by zawsze być idealne i osiągać najlepsze rezultaty – wie, że jego starania są zauważone i ważne same w sobie. Taka postawa rodzica uczy, że błędy i potknięcia są naturalną częścią nauki, a nie porażką, i że praca, którą włożyło, naprawdę się liczy.
• Wspólnie spędzaj czas. Nie chodzi o drogie atrakcje, ale o codzienne rytuały – wspólny spacer, planszówki, wspólne gotowanie czy wieczorne rozmowy. To buduje więź i poczucie bliskości, które jest podstawą zdrowia psychicznego.
Pamiętajmy, że troska o zdrowie psychiczne w rodzinie to przede wszystkim codzienne, drobne działania, które mają ogromne znaczenie. To umiejętność dostrzegania emocji – swoich i dziecka, doceniania starań zamiast oczekiwania perfekcji, a także tworzenia atmosfery zrozumienia i bliskości. Warto pamiętać, że dziecko nie potrzebuje idealnego rodzica, ale obecnego, uważnego i otwartego na rozmowę. Takie podejście daje mu poczucie, że jest ważne i akceptowane, a to najlepszy fundament dla zrównoważonego spokojnego rozwoju.
Opracowała: Z. Maćkowska
